PUJA
MANTRA TUMPEK LANDEP
PUJA MANTRA TUMPEK LANDEP
MEGEGELARAN
Asana :
Om, prasadha stiti
sarira, Siwa suci nirmala ya namah.
Om awighnam astu namo sidham
Om
sidhirastu tat astu ya namah swaha.
Om, ano
badrah kratawo yantu wiswatam.
Nyuciang Raga (pranayama) :
Ong,
Ang Brahma ya namah swaha,
Ong,
Ung Wisnu ya namah swaha,
Ong,
Mang Iswara ya namah swaha.
Ngemantranin Dupa, Sekar, dan Bija :
Ong,
Ang Brahma amerta
dupa astra ya namah,
Ong,
Ung Wisnu amerta
dupa astra ya namah,
Ong,
Mang Iswara amerta
dupaastra ya namah,
Ong,
Ang dupa astra ya namah swaha,
Ong,
puspa danta ya namah,
Ong,
Kum Kumara wija ya namah.
Mengasapi diri dengan dupa.
Ong, Ang Brahma
ya namah swaha,
Ong,
Ung Wisnu ya namah swaha,
Ong,
Mang Iswara ya namah swaha.
Ong, Ang dipa astra ya namah swaha,
Muspa puyung :
Ong, Hyang Para Hyang gambur anglayang, manganjalya hulun ing sapta
sunia, Dewa wirya nugraha, sidha sudha prayojana, mijil Sang Hyang Dewa Saksi,
warah ing hulun suksma, singlar apadang ya namah swaha.
Ngelinggihan Dewa Ring Raga.
Sikap tangan
amusti karana, bayangkan sastra ongkara pada selaning lelata, bayangkan Siwa
malingga di bahu kanan, Sadasiwa di bahu kiri, Paramasiwa di Ubun-ubun.
Ong, Ang Ung Mang, Siwa, Sadasiwa, Paramasiwa, Sabda
bayu idep, sudha nirwighna ya namah,
Ong sidhi ya namah,
Ong sahwesat prayoga ya namah,
Ong Siwa ring bahunku tengen, Sadasiwa ring bahunku
kiwa, Paramasiwa ring pabahanku.
Ong, Ang Ung Mang, Ang…Ah.Ong.
Heningkan
pikiran sambil tetap memegang dupa:
Om I Ba Sa Ta A Ya Na Ma Si Wa, Om
Mang Ung Ang,
Om Sa Ba Ta A I
Na Ma Si Wa Ya, Om Ang Ung Mang.
Om Ung rah phat
astra ya namah,
Om Atma
tattwatma suddha mam swaha,
Om Om ksama
sampurna ya namah swaha,
Om Sri Pasupata
ya Ung phat.
Om Sreyam bhawantu,
Om Sukham bhawantu, Om Purnam bhawantu.
Nunas Panugrahan :
Ong, pakulun Sang Hyang Kawiswara, Sang Hyang Guru
Reka, Sang Hyang Saraswati, lugraha sesolah hulun, salampah tan keneng wighna
lara, dada utpata mwang tan kopedrawa de Hyang mami,
Om, Ksama sampurna ya namah swaha.
Ngelinggihang
Banten Taksu dalam Bentuk
Pejati
Daksina :
Ong, Pakulun Bhatara Wisnu, alinggih haneng daksina sesantun, Bhatara
Guru asung anugraha, sakelwering pinuja dening ingsun, wastu purna jati tan
pamirudha ring sariran ingsun, Ong siddhirastu tad astu ya namah swaha
Peras :
Ong, eka wara, dwi wara, tri wara, catur wara, panca wara, purwa peras
prasiddha siddhi rahayu, Ong siddhir astu tad astu ya namah swaha.
Soda :
Ong, Ang Kang kasolkaya Icana ya namah swaha, swasti-swasti sarwa Dewa
Bhuta pradana-purusha Sang Yoga ya namah.
Penyeneng :
Ong, pakulun kaki penyeneng nini penyeneng, kajenengan denira Bhatara Brahma, Bhatara Wisnu, Bhatara
Iswara, Bhatara Surya Chandra Lintang Trenggana, mekadi Sanghyang Triyo Dasa
Saksi, Om siddhirastu tad astu ya namah swaha.
atau mantram lain untuk Pejati:
Om Siwa sutram
yajna pawitram paramam pawitram, Prajapati yohayusyam balam astu tejo paramam,
gohyanam triganam triganatmakam.
Om Namaste
Bhagawan Aghni, Namaste Bhagawan Hare, Namaste Bhagawan Isa, Sarwa Bhakta
Hutasana.
Tri warno Bhagawan Agni, Brahma
Wisnu Maheswara, Santikam paustikam, Sarwa Raksanam cabhicarikam.
Ngelinggihang Sesajen Dalam Bentuk Canang :
Om, Paramasiwa twam gohyah, Siwa tatwa parayanah,
Siwasya pranato notyam, Candiyas’ca namo
stute,
Om, Newadyam Brahma Wisnu ca, bhoktra Dewa Maheswaram,
sarwa wyadin alabhati, sarwa karyanta prasidhantam,
Om, Jayarti jayam apunyat, ya sakti ya cam apnoti,
siddhi sakalam apunyat, Paramasiwa labdhati,
Om, Dewa bhoktra laksana
ya namo namah swaha.
Mohon Tuntunan
Sang Hyang Taksu :
Om, Brahma Wisnu Iswara, anugrahin ingsun tingkahing ginawe, pinuja dening ingsun purna jati tanpa pamiruda.
Mohon Panugrahan Sang Kulputih.
Om Na Ma Si Wa Ya, tan ka bratha
tulaksami, luput akena mantraning mangku, amuja bhetari suci nirmala.
Nguniweh jagat
wisesa, akasa lawan pretiwi, radhitya lawan wulan, Sang Hyang Tunggal.
Tunggal amuja,
Sang Hyang Pramamhyarat, astityaning saloka, Om siddhir astu tad astu astu ya
namah swaha.
Ngaturang Asep Harum (menyan):
Om, Ang Brahma sandhya namo namah,
Om, Ung Wisnu sandhya namo namah,
Om,
Mang Iswara sandhya namo namah.
atau dengan
mantram lain
Om, Hyang, Hyang sukla parisuddha ya namah swaha,
Om, Ang Brahma sukla parisuddha ya namah swaha.
Ngastawa Tirtha Sulinggih
(Tirtha
griya/sulinggih perlu juga dipuja sebelum dipakai)
Om, tirthayam tirtha pawitram, gangga ranu toyabanam,
sudha Dewa pasasiram, sarwa karya pratisthanam,
Om, Gangga Siwa tirtha ya namah swaha,
Om, Gangga pawitrani ya namah swaha,
Om, Ang Brahma amerta ya namah,
Om, Ung Wisnu amertha ya namah,
Om, Mang Iswara amerta ya namah,
Om Paramasiwa
Tirtha ya namah swaha.
Nunas Tirtha/Toya
Anyar untuk diri sendiri :
Om, Om, rah phat astra ya namah, Om Puspadanta ya namah, Om Gangga
amerta ya namah, Om Ang Brahma amertha ya namah, Om Ung Wisnu amerta ya namah,
Om Mang Iswara amerta ya namah, Om hrang hring sah Paramasiwa Gangga amerta sam
plawa ya namah.
Om, Narmada ya namah, Om Sindhu
ya namah, Om Gangga ya namah, Om Saraswati ya namah, Om Erawati ya namah, Om
Nadi Cresta ya namah, Om Nadi Sutha ya namah, Om Garbado ya namah swaha.
Om atma tatwatma ya namah, Om Om ksama sampurna ya namah, Om Sri Pasupati ya Ung phat, Om Apsu Dewa pawitraning
Gangga Dewi namo stute, sarwa klesa winasanam, Om sriyam bhawantu, sukham
bhawantu, purnam bhawantu.
Setelah selesai nguncarang mantra, bunganya masukkan ke dalam sangku,
selanjutnya putar tirtha tersebut dengan bunga. Tuangkan tirtha sulinggih, dan
dilanjutkan menyembah ke tirtha tersebut :
Om,
hrang hring sah Paramasiwa Gangga amertha ya namah swaha,
Om, puspa danta ya namah
swaha
Anjaya-jaya
Tirtha
Om, tirthayam tirtha pawitram, gangga ranu toyabanam,
sudha Dewa pasasiram, sarwa karya pratisthanam,
Om, Gangga Siwa tirtha ya namah swaha,
Om, Gangga pawitrani ya namah swaha,
Om, Ang Brahma amerta ya namah,
Om, Ung Wisnu amertha ya namah,
Om, Mang Iswara amerta ya namah,
Om Paramasiwa
Tirtha ya namah swaha.
Memercikan tirtha suci
pada diri sendiri :
Om, Atma paripurna ya namah swaha,
Om, Jiwita paripurna ya namah swaha,
Om, Sarira paripurna ya namah swaha,
Om Ung Rahphat astra ya namah, Om
Atma tattwatma sudhamam swaha, Om Om ksama sampurna ya namah swaha, Om Sri
Pasupataye hum phat.
Memohon Tirta Penglukatan.
Om Sang Bang
Tang Ang Ing Nang Mang Sing Wang Yang, Om hrang hring sah Paramasiva Gangga
amrta ya namah swaha.
Om sarwa balikam
prthivi, Brahma Wisnu Maheswara, anaking dewa putra sarvada, sarvanastu ya
namah swaha.
Om sam prajanam
sarveda suddhamala, suddharogah soddhadanda patakah, suddhvignam suddha sakala,
dasa mala suddhadanda upata.
Om vasuputra
lubhyam namah swaha.
Om siddhi guru
srong sarasat sarva vighnam ya namah, sarva klesa sarva roga sarva satru, sarva
papa vinasa ya namah swaha.
Om, Gangga
Shindu Saraswati Yamuna, godavari narmada kaveri, sarayu mahendra tanaya,
carmana vati venuka, bhadra netravati maha suranadi, khyantan ca ya gandaki,
punya purna jalah samudra, sahitah kurvantu te manggalam
Anjaya-jaya
Tirtha
Om, tirthayam tirtha pawitram, gangga ranu toyabanam,
sudha Dewa pasasiram, sarwa karya pratisthanam,
Om, Gangga Siwa tirtha ya namah swaha,
Om, Gangga pawitrani ya namah swaha,
Om, Ang Brahma amerta ya namah,
Om, Ung Wisnu amertha ya namah,
Om, Mang Iswara amerta ya namah,
Om Paramasiwa
Tirtha ya namah swaha.
Pengastawa Bija:
Om Idham bhasman param guhyam, sarwa
papa winasa ya, sarwa klesa winasa ya, sarwa rogha winasa ya namah.
Om bang Bamadewa guhya ya namah, Om
Bhur Bhuwah Swah amerta ya namah.
Masegeh :
Sa Ba Ta A I, Sarwa Bhuta ya namah suada, ndah ta kita Sang Bhuta mangan
mantra, Sang Kala Sepetan, Sang Kala Dengen, muah Sang Kala Wigraha, mari sira
mona, ingsun pawehan sira tadah saji ganjaran…………….. (uningang warna segehan),
iki tadah saji nira, ngeraris amukti sari, wus amukti sari ingsun aminta
kasidianta, aja sira angalang-ngalangin, apan ingsun pacang ngarcana Dewa,
sumurup sira menadi Widyadara-widyadari, Ang..Ah, amertha Bhuta ya namah suada.
Metabuh :
Ong, ndah ta kita kaki Sang Bhuta mangan mantra, nini Sang Bhuta
Astra-astra, mwang Sang Bhuta Kala Dengen, aturaken sesarining hulun ripada
Sang Hyang Saraswati, sira tinanggapa deningsun wehana kasidianku, poma, poma, poma.
Mantra ngecorang
tirtha:
Ong, ebek segara, ebek danu, ebek banyu, pramana ning hulun.
Mantram lain
metabuh:
Om Sang Durga
bhucari ya namah, Sang Kala bhucari ya namah, Sang Bhuta bhucari ya namah, Sang
Pisaca bhucari ya namah swaha.
Pamuktyang
bhuta
Ong, bhuktyantu Durgha bhucari ya namah, Ong bhuktyantu Kala bhucari ya namah, Ong bhuktyantu Bhuta bhucari ya namah, Ong bhuktyantu Pisaca bhucari ya namah.
GELAR GENTA :
Nyuciang genta (ketisang tirtha ring genta) :
Om, Siwa tirtha ya namah, Om, Sadasiwa tirtha ya namah, Om Paramasiwa
tirtha ya namah.
Ngutpeti Genta :
Om,
Bajra, bayu bajra, maha
bajra pasupata ya namah,
Om,
Mang Iswara dipata ya namah swaha.
PENGAKSAMA
Menghaturkan puja permohonan kerahayuan kehadapan Dewa Bhatara,serta permohonan maaf atas segala kekurangan dan
kekeliruan yang mungkin terjadi dlm pelaksanaan upacara ini, mantra:
Om, ksama swamam Mahadewa, sarwa prani hitangkarah, mam moca sarwa
papebyah, palayaswa Sadasiwa.
Om, Papa ham papa karmaham, papatma papa sambhawah, trahi mam sarwa
papebhyah, kenacin nama raksantu.
Om, Ksantawyah kayika dosah, ksantawyo wacika mama, ksantawyo manasa
dosah, tat pramadat ksamaswa mam.
Om, Hina saram hina
padam, hina mantram tathaiwaca, hina bhaktim hina wreddhim, Sadasiwa namastute.
Om, mantram
hina kriya hina, bhakti hina Maheswara, tat pujitam Mahadewa, paripurnam
tad astu me.
Ngelinggihan sesajen dalam bentuk pejati
Om Siwa sutram
yajna pawitram paramam pawitram, Prajapati yohayusyam balam astu tejo paramam,
gohyanam triganam triganatmakam.
Om Namaste
Bhagawan Aghni, Namaste Bhagawan Hare, Namaste Bhagawan Isa, Sarwa Bhakta
Hutasana.
Tri warno Bhagawan Agni, Brahma
Wisnu Maheswara, Santikam paustikam, Sarwa Raksanam cabhicarikam.
Ngelinggihang Sesajen Dalam Bentuk Canang :
Om, Paramasiwa twam gohyah, Siwa tatwa parayanah,
Siwasya pranato notyam, Candiyas’ca namo
stute,
Om, Newidyam Brahma Wisnu ca, bhoktra Dewa Maheswaram, sarwa wyadin alabhati, sarwa
karyanta prasidhantam,
Om, Jayarti jayam apunyat, ya sakti ya cam apnoti,
siddhi sakalam apunyat, Paramasiwa labdhati,
Om, Dewa bhoktram laksana
ya namo namah swaha.
Nyuciang lan Amuktyaken Upakara/aturan:
Om Jala siddhi maha sakti, sarwa sidhi maha tirtha,
Siwa tirtha manggala ya, sarwa papa winasanam,
Om, sriyam bhawantu, sukham bhawantu, purnam bhawantu.
Om, Ung hrah phat astra ya namah swaha, Om atma tatwa
atma ya namah swaha, Om, Om ksama sampurna ya namah swaha, Om Sri pasupata ya
namah swaha.
Nyiratang tirtha ke banten dgn mantram Pawitrani
banten.
Om Siwa nirmala twam guhyah, Siwa
tatwa parayanah, Siwasya pranato nityam, Candiyas’ca namo stute.
PRAYASCITTA
Ngaturang
Prayascitta.
Om I Ba Sa Ta A,
sarwa mala prayascitta ya namah,
Om Sa Ba Ta A I,
sarwa papa pataka lara rogha wighna prayascitta ya namah,
Om A Ta Sa Ba I
sarwa klesa dosa mala geleh peteleteh prayascitta ya namah swaha.
Nunas Tirtha Prayascitta
Om Siddhi Guru
srong sarasat, sarwa wighna winasa ya, sarwa rogha winasa ya, sarwa satru winasa
ya, sarwa klesa winasa ya, sarwa papa pataka winasa ya. Om Om Paramasiwa tirtha ya namah
swaha.
Banten Prayascitta disirati dengan Tirtha
Om I Ba Sa Ta A,
Om Ya Na Ma Si Wa, Om Mang Ung Ang, sarwa mala prayascitta ya namah,
Om Sa Ba Ta A I,
Om Na Ma Si Wa Ya, Om Ang Ung Mang, sarwa papa pataka lara rogha, wighna
prayascitta ya namah.
Om A Ta Sa Ba A
I, Om Si Wa Na Ma Ya, Om Ung Ang Mang, sarwa klesa dasamala geleh pateleteh
prayascitta ya namah swaha.
Puja Ngayabang
Prayascitta
Pakulun Sanghyang
Kala Purwa, Sanghyang Kala Sakti, Sanghyang Kala Brajamuka, Sang Kala Preta,
Sang Kala Ngulaleng, Sang Kala Suksma aja sira pati panjinga, aja sira pati
paporetengi, iki tadah saji nira, penek lawan bawang jahe mwang terasi bang,
iwak, antiga jinah satak lima likur, lawe satukel, manawi kirang tadahan nira,
aywa sira usil silih gawe, tukunen sira ring pasar agung, wehana ta sanak rabin
nira mwang putun nira, ndah ta sira lunga amarah desa aja maring kene, den pada
siddhir astu.
Puja Prayascitta
Sakti
Om Hring Sring
Nang Mang Sing Yang, sarwa rogha wighna satru winasa ya Hrang Ong Phat.
Om Hring Sring
Ang Tang Sang Bang Ing sarwa danda mala papa klesa winasa ya Hrah Ung Phat.
Om Hring Sring
Ang Ung Mang sarwa papa pataka winasa ya Hrah Ung Phat.
Om siddhi Guru
Srong sah wesat, Om sarwa wighna winasa ya, sarwa klesa winasa ya, sarwa rogha
winasa ya, sarwa satru winasa ya, sarwa dusta winasa ya, sarwa papa winasa ya,
astu ya namah swaha.
PANGASTAWA
Nedunang Ida
Bhatara saking Kahyangan (Apadeku)
Om Ung Rah Phat
Astra ya namah, Om Atma tattwatwa sudhamam swaha, Om Om Ksama sampurna ya namah
swaha, Om Sri Pasupati ya Om Phat, Om Sriyam bhawantu Purnam bhawantu, Sukham
bhawantu.
Om Anantasana Padmasana ya namah, Om
Om Dewa pratistha ya namah, Om Hrang Hring Sah Paramasiwa Adhitya ya namah.
Om I Ba Sa Ta A
Ya Na Ma Si Wa, Ong Mang Ung Ang namah.
Om Om Dewa
pratistha ya namah, Om Hrang Hring Sah Paramasiwa Adhitya ya namah.
Om Sa Ba Ta A I
Na Ma Si Wa Ya, Ong Ang Ung Mang Namah.
Ong Sang Bang Tang Ang Ing Nang Mang
Sing Wang Yang, Ong Ang Ung Mang ya namah.
Diteruskan
dengan mantram Siwa Sutram:
Om Siwa sutram yajna pawitram parama
pawitram, Prajapati yohayusyam balamastu tejo praranam, gohyanam triganam
triganatmakam.
Diteruskan
dengan mantram Brahma Stawa:
Om Namaste Bhagawan Aghni, Namaste
Bhagawan Hare, Namaste Bhagawan Isa, Sarwa Bhakta Hutasana.
Tri warno Bhagawan Agni, Brahma
Wisnu Maheswara, Santikam paustikam, sarwa raksanam cabhicarikam.
Menyapa Ida Bhatara.
Om Ung Rah Phat Astra ya namah, Om
Atma tattwatwa sudhamam swaha, Om Om Ksama sampurna ya namah swaha, Om Sri
Pasupati ya Om Phat, Om Sriyam bhawantu Purnam bhawantu, Sukham bhawantu.
Om Anantasana Padmasana ya namah, Om
Om Dewa pratistha ya namah, Om Hrang Hring Sah Paramasiwa Adhitya ya namah.
Om I Ba Sa Ta A
Ya Na Ma Si Wa, Ong Mang Ung Ang namah.
Om Om Dewa
pratistha ya namah, Om Hrang Hring Sah Paramasiwa Adhitya ya namah.
Om Sa Ba Ta A I
Na Ma Si Wa Ya, Ong Ang Ung Mang Namah.
Nyiratang tirtha
ke banten dgn mantram Pawitrani banten.
Om Siwa nirmala twam guhyah, Siwa
tatwa parayanah, Siwasya pranato nityam, Candiyas’ca namo stute.
Mempersembahkan
pada Dewa Bhatara asep harum, mantra:
Om, Hyang, Hyang, sukla parisuddha ya namah swaha,
Om, Ang Brahma sukla parisuddha ya namah swaha.
Puja Pengeramped
Om, Dewa bhukti maha sukham, bhojana parama swa amretham, Dewa bhukti maha tustam, bhakta phala ksata ya namah,
Om, bhuktyantu sarwata dewa, bhuktyantu tri lokanatha, saganah sapari warah, swargah sidha sidhasah.
Om, Om, Dewa bhoktra laksana ya namah,
Om, Om, Dewa trepti laksana ya namah.
Om, swasti-swasti sarwa dewa sukha pradha ya namah swaha.
Saraswati
Om, Saraswati namastubyam, warade kama rupini, siddhir astu karaksami,
siddhi bhawantu sadyem, Ong hrang hring sah Saraswati ya namah swaha.
Puja ke Surya :
Om, Aditya sya paramjyortir, rakta teja namastute,
suweta pangkaja madyaste, Bhaskara ya namah stute,
Om, hrang hring sah Paramasiwa ditya ya namah swaha,
Nastuti pukulun paduka Bhatara Surya, Chandra Lintang
Trenggana, mekadi Sang Hyang Triodasa Saksi, saksinin aturan pinakengulun,
angaturaken saprekaraning pangubaktin sedine-dine, akedik aturan pinakengulun,
mangda tan keneng cakra bhawa tulah pamidi,
Om, siddhir astu pujaningulun.
Puja ke Padmasana/Padmasari :
Om,
Sri, Sri Dewa jagatnatha kesuma, jali sarwa sastra gana tatya,
Om,
anantya manitya, maitri waktra, mahati bukti ya namah swaha,
Om, Siwa nirmala sunyam, Guru Dewa wyomantaram, Siwa
nirmala wiryanam reka,
Ongkara wijayam,
Om, Ksama swamam jagatnatha, sarwa papa nirantaram,
sarwa karya mindadehi, pranamya misora isanam.
Om, Ksama swamam mahayastra, yastra Surya guna
atmakam, winasa ya sesaten papam, sarwa seloka darpanaya.
Om, Ghring Dewa arcana ya namah swaha,
Om, Ghring Dewa tarpana ya namah swaha.
Puja ring Kemulan ( Brahma, Wisnu, Iswara) :
Om, Dewa-dewa Tridewanam, Tri Murti Tri Linggatmanam, Brahma Wisnu
Maheswaram, Sarwa jagat jiwatmanam.
Ong, pakulun paduka Hyang Dewa-dewi, meraga Bhatara Hyang Guru Kemulan,
Hyang Kawitan, Hyang Kamimitan, mwang prewatek Dewata-dewati kinabehan, tumurun
aneng suarga, kahiring dening prewatek widyadara-widyadari, angadeg paduka
Bhatara maring mayapada, anyenengana maring parahyangan, alungguh ristanata
suang-suang, saksinin pangubakti pinakengulun, maka damuh mwang sentanan paduka
Bhatara, angaturaken tadah saji pawitra, saprekaraning...................
(upacara) yadnya, mangda asung kerta waranugraha Bhatara, mapaica panugrahan
amertha, kerahajengan, kerahayuan, kedirghayusaan, ridamuh mwang sentanan
paduka Bhatara, matemahan trepti paripurna ya namah swaha.
Mantram kehadapan Sang Hyang Pramesti Guru :
Om, Guru rupam sadadnyanam, guru pantaram dewam, guru
nama japet sada, nasti-nasti, dine-dine,
Om, Pramesti Guru paduka byo namah swaha.
Ong, nastuti paduka Bhatara Hyang Pramesti Guru, tumurun aneng
suniamertha, angadeg ring suniamertha, angadeg ring madianing bumi,
anyenenggana maring parahyangan, saksinin pangubaktin pinakengulun, angaturaken
tadah saji pawitra, mwang saprakaraning ......., (upacara) yadnya, asung kertha wara nugraha Bhatara, mapaica panugrahan
kedirgayusaan, miwah kepagehan, adnyana ring sanak kaluwargan, ningulun menadi
jati paripurna, Om, siddhi mantranku.
Dilanjutkan dengan Puja untuk leluhur yang telah suci
:
Om, Ung prajapati ya namah,
Om, Mang martha ya namah,
Om, Tang prapita ya namah,
Om,
Ing prapita ya namah,
Om,
Ing paramartha ya namah swaha
Puja ke Taksu :
Ong, Ang Ang, Ang Sang Kala Raja
bhyo namah swaha,
Ong,
Kling kling kling Sang Bhuta Raja bhyo namah swaha.
Puja ke Anglurah
(Sedahan Panglurah) :
Om, Ang
Brahma
atmane namah, Ung Wisnu antar atmane namah, Mang Iswara parama atmane namah, Tang
Mahadewa nir atmane namah.
Om, Sada Rudra ati atmane namah, Sadasiwa niskala atmane namah, Paramasiwa sunya atmane namah,
Om, Ih, Ah, Ing Panglurah sedahan ya namah swaha.
Puja ke Siwa Reka (Pengijeng natah pekarangan):
Om, Ung, Triyodasa saksi ya namah
swaha,
Sang,
Bang, Tang, Ang, Ing, Nang, Mang, Sing, Wang, Yang, Ang, Ung, Mang.
Om, Ing Indra ya namah swaha.
Puja Gedong Sari :
Om, Sintha yokike namah, sento yokiko pramada namo namah, hina sana hina
Widdhi hina mantra, tan teten wangsa ta pramada ya namo namah.
Puja ke Penunggun Karang :
Om,
Ang Ang Prabhawati sarwa jiwa mrtha
ya namah swaha,
Om, Ih Ah Ing Sang Bupati ya namah swaha.
Om, Ang Ang Ang Durgamanik Maha Saktyem ya namah
swaha.
Puja di Piyasan (pengeramped):
Om, Dewa bhukti maha sukham, bhojana parama swa amretham, Dewa bhukti maha tustam, bhakta phala ksata ya namah,
Om, bhuktyantu sarwata dewa, bhuktyantu tri lokanatha,
saganah sapari warah, swargah sidha sidhasah,
Om, Om, Dewa bhoktra laksana ya namah,
Om, Om, Dewa trepti laksana ya namah.
Om, swasti-swasti sarwa dewa sukha pradha ya namah swaha.
Puja di Pelinggih Menjangan Saluang :
Om, Ang Mang Dewi dimutri bhuwana trio prastitha bhyo
samudra jagat Guru bhyo namah swaha,
Om, Ah sukla Dewi Maha Laksmi Sri Giripati sukla pawitrani namah swaha.
PIODALAN
TUMPEK LANDEP
Mantra Pasupati:
Om Sanghyang Pasupati Ang-Ung Mang ya namah svaha
Om Brahma astra pasupati, Visnu astra pasupati,
Siva astra pasupati, Om ya namah svaha
Om Sanghyang Surya Chandra tumurun maring Sanghyang Aji Sarasvati-tumurun
maring Sanghyang Gana, angawe pasupati maha sakti, angawe pasupati maha siddhi,
angawe pasupati maha suci, angawe pangurip maha sakti, angawe pangurip maha
siddhi, angawe pangurip maha suci, angurip sahananing raja karya teka urip,
teka urip, teka urip.
Om Sanghyang Akasa Pertivi pasupati, angurip sira Tirta Pasupati, Om eka
vastu avighnam svaha.
Om Sang Bang Tang Ang Ing Nang Mang Sing Wang Yang, Ang Ung Mang,
Om Brahma pasupati, Om Visnu Pasupati,
Om Siva sampurna ya namah svaha
Masukan bunga ke dalam tirta
Puja Sarwa Sesayut.
Om Pakulun
Sanghyang Guru Reka Tanaya, iki tanayanira, angaturaken tarpana sesayut
Pasupati, katur ring ajeng Paduka Bhatara-Bhatari.
Om sidha sudha
ya namah swaha, Om Ang Ah amertha sanjiwani ya namah swaha.
Menyucikan
bahan
Ong sameton tasira matemahan ongkara
Malecat ring angkasa tumiba ring pertiwi
Matemahan sarwe maletik
Mabayu, masabda, maidep
Bayunta pinake sabdan I ngulun
Pejah kita ring brahma
Urip kita ring wisnu
Begawan ciwakrama mengawas-ngawasi sarwa waletik
Mantra ngerajah
Ong saraswati sudha sudha ya namah swaha
Pengurip rerajahan
Ong ang ung mang
Ang betara brahma pangurip bayu
Ung betara wisnu pangurip sabda
Mang betara iswara pangurip idep
Ong sanghyang wisesa pengurip saluiring rerajahan
Teke urip (3x) ang ung mang ong
Pengurip serana
Ong urip bayu sabda idep, Bayu teke bayu urip, Sabda teke sabda urip, Idep
teke idep urip, Uriping urip teke urip (3x)
Pasupati
Stawa
Om Om Pasupati pasupati, bajra purwa desanta nia, aghni raksa Iswara
dewatania, pasupati Ang Um Phat.
Om Om Pasu phat pasupati, danda yuda daksina desantania, aghni raksa Brahma
dewantania, pasupati Ang Um Phat.
Om Om Pasu Phat pasupati, cakra senjatania, aghni raksa Hyang Wisnu
dewatania, Pasupati Ang Um Phat
Om Om Pasu Phat pasupati, jagat dadi taya pranawa, Parama stuti wiwi jengku
sanggara, pasupati parama sastra panca murthi.
Om Om Ang Um Phat Ang Um Phat Ang Um Phat ya namah swaha.
Om anugrahakam aksa bya jneyah, ratna sambawa kirtitah, amitaba moga
sidham, wairosana nugrahakam.
Pangastawa
kehadapan Sanghyang Pasupati.
Om Nama Dewa ya
Siwa ya, Sangkara ya, Rudra ya, Isana Dipataye Sri Pasupati ya namah swaha.
Lanjut dengan sesontengan.
Sang tabeya
Namasiwaya, pakulun paduka Bhatara Sanghyang Siwa Raditya, Sanghyang Ulan
Lintang Trenggana, meraga Sanghyang Triodasa saksi, Sanghyang Tri Murti, mekadi
Sanghyang Pasupati, saksinin pangubakti pinake hulun, angaturaken tadah saji
pawitra, saprakaraning saji pasupati, asung kertha wara nugraha ripinakengulun,
kasidhian, kesaktian, kemandian, manut ring swadharmaningulun, nanging
akedikhulun angaturaken, agung pinakengulun amelaku, mangda tan keni
kecampahan, cakrabawa, tulah pamidi de paduka Bhatara kinabehan, Om siddhirastu
pujaningulun.
Nganteb banten piodalan Tumpek Landep.
Omkara dyanta
Sang Rudram, gohyam sakti pradipanam, tarpana sarwa pujanam, prasidyantu astu
siddhinam.
Sakaram nyante
maha amrtha, Omkara Chandra nyante namah, namah nadha omkara amrtha, bhoktyayet
dewa sampurna.
Om Hyang
amuktyaken sari, Om Hyang Pratama hyang, sama hyang atingala sari amrtha, hyang
miwah sang bhuta raksa, lan ratu nyoman sakti pengadangan.
Om siddhi hyang
astu ya namah swaha.
Kemudian
Pemangku memuja dan mempersembahkan semua banten/upakara piodalan.
Ongkara dhyanta sang rudam, gohyam sakti pradhipanam, tarpanam sarwa pujanam,
prasiddhantu astu siddhinam.
Sakaranam maha mretha, Ongkara chandram nyante namah, namah nadha
Ongkara mretha, bhoktyayet dewa sampurna.
Ong Hyang amuktyaken sari, Hyang Atinggala sari amretha Hyang, Ong Siddhi Hyang astu ya
namo namah swaha.
Lagi mempersembahkan dupa, seperti tadi dilengkapi
dengan puja piodalan kehadapan Dewa Bhatara, mantra:
Ongkaram dipanam mantram, Ongkaram tiksna mewaca, Ongkaram mantra nayakam, Ongkaram dewa
resyanam.
Dewarcanam ongkaram mantram, dewasyanca nugrahakam,
antyesti dewa mewaca, antyesti dewa tarpanam.
Bhuktayantu ongkaram mantram, Ongkaram sarwa butanam, sarwa teja wainam saram, sarwa nama loka pujinam.
Disertai mantram
sapta wreddhi:
Om, Ayu wreddhi yasa wreddhi, wreddhi prajna sukha
sriyam, dharma santana wreddhisca, santute sapta wreddhayah.
Lalu memercikan tirta 7 (tujuh ) kali.
Ngastawa Ida Bhatara Sami.
Om pranamya Dewa
Sang Linggam, sarwa dewata-dewati dewanam, tasmai lingga ya namah.
Om Dewa Mahadewa
Mahatmakem, guna swarem sarwa lingga ranityam, tasmai lingga ya namah.
Om Brahma lingga
ya namah, Om Wisnu lingga ya namah, Om Iswara lingga ya namah, Om Mahadewa
lingga ya namah, Om Sadarudra lingga ya namah, Om Sadasiwa lingga ya namah, Om
Paramasiwa lingga ya namah.
Om sarwa Dewa
Pratistha ya namah, Om sarwa Dewa lingga paripurna ya namah
Ngastawa Bhatara Kahyangan.
Om Indragiri
murti dewam, Lokanatha Jagatpati, murthi wiryam Rudra murthi, sarwa jagat
pawitranam.
Om Indragiri
murtya lokam, Siwa murtya lokam, Siwa murthi Prajapati, Brahma Wisnu Maheswara,
sarwa jagat prawa ksyamam.
Om Surya Dewa
Mahadewa, Siwa Aghni Tejamaya, Siwa Durgha kali sira, Dewa sarwa wisyantakam.
Om Yama Varuna’s
ca, Siwa Pasu mregha paksi, Sarwa Dewa Jagatpati.
Om Giripati
murtya Dewam, loka sakti jagat sriya, Brahma Wisnu Maheswaram, Tri Purusa
murthi dewam.
Nyiratang tirtha ke banten dgn mantram Pawitrani
banten.
Om Siwa nirmala twam guhyah, Siwa
tatwa parayanah, Siwasya pranatho nithyam, Candiyas’ca namo stute.
Om Gangga ranu
toyabanam, suddha Dewa pasasiram, sarwa karyanta prastitanam,
Om, Gangga Siwa tirtha ya namah swaha,
Om, Gangga pawitrani ya namah swaha,
Om Paramasiwa
tirtha ya namah swaha.
Mempersembahkan
pada Dewa Bhatara asep harum, mantra:
Om, Hyang, Hyang, sukla parisuddha ya namah swaha,
Om, Ang Brahma sukla parisuddha ya namah swaha.
Ngayab Keluhur :
Om, Hyang angadaken sari, Hyang angaturaken sari, Hyang amukti sari,
sari pawitram ya namah swaha,
Om, prapta parameswara, bhakti parameswara, suddha canang banten sarwa suci nirmala ya namah
swaha,
Om, Dewa bhukti maha sukham, bhojanam parama swa amretham, dewa bhukti maha tustam, sangkara dharma laksana ya namah swaha,
Om, bhuktyantu sarwata dewa, bhuktyantu tri lokanatha, saganah sapari warah, swargah sidha sidhasah,
Om, Dewa bhoktra
laksana ya namah swaha,
Om, Dewa trepti
laksana ya namah swaha,
Om, swasti-swasti sarwa dewa sukha pradha ya namah swaha.
Nunas Tirtha Wasuhpada :
Om, Pancaksaram Mahatirtam, pawitram papa nasanam, papakoti sahasranam, agadam bhawet sagaram.
Om Gangga Dewi Mahapunyam, namaste wiswa bhamini, yamuna
parama punyam, namaste parameswaram,
Om, Pancaksaram Para Brahma, pawitram papa
nasanam mantratam parama
jnanam, Siwaloka pratham subham,
Om, Namah Siwaya ityewam, para Brahma atmane wandam, para saktih panca dewah, panca rasyam bhawed agni.
Om, Akaras’ca ukuras’ca, makaras’ca windhu nadakam,
pancaksaram maya praktam, Ongkara agni mantratam,
Om, Sidhi Guru srong sarapat, sarwa wighna sarwa klesa, sarwa roga sarwa
satru, sarwa papa winasa ya namah,
Om, Gangga Saraswati sindhu, wipasa kausikinadi, yamuna mahasrestha, sarayus ca maha nadi,
Om, Gangga Dewi maha punya, Gangga salanca medini, Gangga kalasa
samyukte, Gangga Dewi namo stute,
Om, Sri
Gangga Mahadewi, anuksma mrtan jiwani, ongkaraksara bhuwana, padha mrtha manohara,
Om, Utpattika surasas’ca, utpatti tawa gorasca, utpattti saba hitanca,utpatti wa sriwahinam,
Om bhur buwah
swah swaha maha ganggayai tirtha pawitrani ya namah swaha.
Lagi memantra saa :
Ong pukulun Sang Hyang Widhi Wasa, Sang Hyang Parama
Kawi, Sang Hyang Parama Wisesa, pinaka sangkan paraning rat kabeh, pingkalih
prabhawan singgih iratu maka sami, Bhatara-bhatari sane ngebek ring jagate,
maka miwah ratu Bhatara sane malinggih iriki …………, tityang nunas asung kertha
wara nugraha Sang Hyang, mangda ledang I Ratu mahyang mapawayangan ring toya
ening puniki, tityang nunas wangsuh bukpadan cokor I Ratu, mangda ledang I Ratu
micayang, mangdane damuh singgih Bhatara
ngemaggihin kadegdegan, karahajengan, karahayuan kadhirgayusan, awet urip nutugang tuwuh,
Mantram Muktyang Dewa (sambil ngayab)
Bhuktyantu sarwata Dewam, Bhuktyantu
Triloka Nathah, Saganah Sapariwarah, Swargah sidha sidhasah.
Dilanjutkan
Nunas Bija :
Om,
Kumkumara Bija wijaya ya namah swaha.
Ngaturang
Segehan (di natar pelinggih ):
Sa Ba Ta A I,
Panca Maha Bhuta ya namah swaha,
Ih kita Sang
Bhuta Putih, metu saking wetan,
Bhuta Abang metu
saking kidul,
Bhuta Kuning
metu saking kulon,
Bhuta Ireng metu
saking lor,
Bhuta Brumbun
metu saking madya,
Mari sira mona,
sakisinin ingsun paweh sira tadah saji ganjaran, maka sega manca warna, lelaban
bawang jahe uyah areng, pilih kabelanira soang-soang, iki tadah saji nira, wus
anadah saji, raksanen kang bhuwana kabeh, manadi trepti paripurna, riwus
amuktisari, pamantuk sira ring dewatan sira soang-soang, Ang Ah mertha bhuta ya
namah swaha.
Suguhan dan
muktyang Bhutakala (Apadeku)
Om Ung Rah Phat
Astra ya namah, Om Atma tattwatwa sudhamam swaha, Om Om Ksama sampurna ya namah
swaha, Om Sri Pasupati ya Om Phat, Om Sriyam bhawantu Purnam bhawantu, Sukham
bhawantu.
Om Anantasana Padmasana ya namah, Om
Om Dewa pratistha ya namah, Om Hrang Hring Sah Paramasiwa Adhitya ya namah.
Om I Ba Sa Ta A
Ya Na Ma Si Wa, Ong Mang Ung Ang namah.
Om Om Dewa
pratistha ya namah, Om Hrang Hring Sah Paramasiwa Adhitya ya namah.
Om Sa Ba Ta A I
Na Ma Si Wa Ya, Ong Ang Ung Mang Namah.
Ong Sang Bang Tang Ang Ing Nang Mang
Sing Wang Yang, Ong Ang Ung Mang ya namah.
Tetabuhan lan ngecorang
toya anyar:
Ong, ebek segara, ebek danu, ebek banyu, pramananing
hulun.
Mantram untuk Tetabuhan arak brem:
Om perthiwi, Om Apah, Om Teja Om
Bayu Akasa, Om Windhu Sunya namah swaha.
Ngayabang Segehan :
Ong, bhuktyantu Durga katara,
buktyantu Kala Mawaca, bhuktyantu sarwa bhutanam, buktyantu pisaca sanggham. Ong swasti swasti sarwa Bhuta Sukha pradana ya
namah swaha.
Nyambehang
Beras.
Om ndah ta kita
kaki bhuta ulu lembu, kaki bhuta ulu angsa, kaki bhuta kilang-kilung, iki tadah
sajin ira.
Aja sira
anyengkalen, amigranin, anglaranin, angeringin, baliken sira raina wengi,
menawi wenten kirang wenten luput, reng gna sinampura.
Iki tadah sajin
ira, sing walang hati, sira angandang-ngandangane, apan ingsun weruh saka bela
nira, kangetan ayua lali.
Nunas Panugrahan
:
Om, anugraham manoharam, dewa data nugrahakam, arcanam
sarwa pujanam, namo sarwa nugrahakam.
Dewa-dewi mahasiddhi, yadnya kartam mulat midam,
laksmiya siddhisca dirgayuh, nirwighnam suka werdisca,
Om, hrang hring sah Paramasiwa mertha ya namah swaha.
PERSEMBAHYANGAN.
(Persembahyangan
seperti biasa Tri Sandhya dan Panca Sembah)
Selesai
persembahyangan lanjut dengan Nunas (mohon menurunkan/nglungsur) Tirtha Wasuhpada:
Ong, pakulun Ida Bhatara-bhatari Sakti sasuhunan hulun, ri wus manusanta
angaturaken sembah pangubhakti, manusan Ida Bhatara-bhatari nyuwun angelungsur
tirtha wasuhpada Paduka Bhatara-bhatari Sakti, maka uriping bhuwana agung
bhuwana alit, maka amertaning jadma manusa ring rhat bhuwana kabeh.
Mugya sadhaya manusanta sami raharja, luput saking trimala panca mala
dasa mala, lan lupu saking panca baya, kabeh moksah hilang, kalebur kalamukan
dening tirtha Dewa Bhatara-bhatari Sakti ya namah swaha.
PENYINEBAN
Menghaturkan puja permohonan kerahayuan kehadapan Dewa Bhatara,serta permohonan maaf atas segala kekurangan dan kekeliruan
yang mungkin terjadi dlm pelaksanaan upacara ini, mantra:
Om, ksama swamam Mahadewa, sarwa prani hitangkarah, mam moca sarwa
papebyah, palayaswa Sadasiwa.
Om, Papa ham papa karmaham, papatma papa sambhawah, trahi mam sarwa
papebhyah, kenacin nama raksantu.
Om, Ksantawyah kayika dosah, ksantawyo wacika mama, ksantawyo manasa
dosah, tat pramadat ksamaswa mam.
Om, Hina saram hina
padam, hina mantram tathaiwaca, hina bhaktim hina wreddhim, Sadasiwa namastute.
Om, mantram hina kryam hina, bhakti hina Maheswara, tat pujitam Mahadewa, paripurnam tad astu me.
Mantra Sesantun :
Ong, ngadeg Bhatara Wisnu, maka dewaning sesantun, tinugraha dening
Bhatara Guru, sarwaning pinuja ta mamirudha, Ongkara muktyayet sarwa peras,
presida sudha ya namah swaha,
Om, sriyam bhawantu,
sukham bhawantu, purnam bhawantu ya namah swaha.
Mengakhiri persembahan atau manglukar, mantra saa:
Ong, singgih
pakulun Ida Bhatara-bhatari sareng sami, riantukan katuran pangubakti pinakengulun sampun puput, mangkin
ledang paduka Bhatara-bhatari sareng sami, mewali budal ke kahyangan sowang2.
Dilanjutkan
dengan mantra Pralina Dewa :
Om ayur wrddhi
yasa wrrdhi, wrddhi prajna sukha sriyam, dharma sentana wrddhisca, santute
sapta wrddhayah.
Om Ung rah phat
astra ya namah, Om sriyam bhawantu, sukam bhawantu, purnam bhawantu.
Om, Om Siwaya
namah, Om Om Sadasiwa ya namah, Om Om Paramasiwa ya namah, Om Ah, Sunyasiwa ya
namah, Om Ang Phat Windhu Dewa ya namah.
Ang Tang Sang Bang Ing Nang Mang Sing Wang Yang, Ung Ang Mang sarwa dewa
murswah wesat, muracintya suksma ya namah swaha.
Mantra Pralina Bhuta :
A Ta
Sa Ba A I, sarwa bhuta murswah wesat, Ah…Ang.
Mantra Penyineb Genta :
Ung,
Ang, Mang sarwa dewa suksma nirmala ya namah swaha,
Ang
Ung Mang, mantuk sabda bayu idep.
Dilanjutkan ngaturang banten segehan dan ngecorang
toya anyar.
(Mantra nyegehin
raga, mesegeh ring sang catur sanak)
Sa Ba Ta A I, sarwa bhuta ya namah suada, ndah ta kita sanaku maka catur
warna, ingsun paweh sira sega ganjaran ………….(uningang warna segehane), iki
tadah sajinira, ngeraris amukti sari, wus amukti sari, aluara sira apang ingsun
wus pinuja, manjing ta sira ring awak sariranku, menadi urip waras dirgayusha,
Ah….Ang.
Tetabuhan toya
ening/tirtha dasar :
Ong, ebek segara, ebek danu, ebek banyu, pramana ning hulun.
Tetabuhan
arak-berem :
Om Perthiwi, Om
Apah, Om Teja, Om Bayu akasa, Om Windhu sunya ya namah.
Ong, bhuktyantu Durga katara, buktyantu Kala
Mawaca, bhuktyantu bhuta bhutangga, buktyantu pisaca sanggham.
DAFTAR PUSTAKA
Arwati,
Sri Ni Made,” Berbagai Caru”, Denpasar, 2008
Arwati,
Sri Ni Made,” Caru-caru Penting”, Denpasar, 2008
Arwati,
Sri Ni Made,” Bhyakala, Tebasan, Durmanggala, Prayascita”, Denpasar, 2003
Arwati,
Sri Ni Made,” Banten Saiban dan Segehan”, Denpasar, 2003
Arwati,
Sri Ni Made,” Caru-caru Penting”, Denpasar, 2008
Arwati,
Sri Ni Made,” Upacara Agama Hindhu”, Denpasar, 2005.
Arwati,
Sri Ni Made,” Upakara Piodalan”, Denpasar, 2003.
Arwati,
Sri Ni Made,” Upacara Manusa Yadnya”, Denpasar, 2006.
Arwati,
Sri Ni Made,” Sasananing Pamangku”, Denpasar, 2008.
Atmanadhi,
Nyoman Satria,” Dasar Kepemangkuan”, Denpasar 1972.
Budihartini,
Pan Putu,”Cara Ngaturang Upakara Buta Muah Dewa Yadnya” Pustaka Bali Post,
2008.
Dinas
Kebudayaan Bali,” Alih Aksara Lontar Kusumadewa”, Denpasar, 2006.
Dwija
Kertha, Ida Sri Empu Prama Manik, “Ageman Pemangku”, Seririt-Buleleng.
Gautama,
Wayan Budha, “ Tutur Aji Saraswati”, Paramitha Surabaya, 2009.
Majawan,
I Nyoman,” Tuntunan Nganteb Upakara-Dewa Yadnya”, Penerbit Paramita Surabaya,
2009
Mardiana,
Ida I Dewa Ketut,” Kesuksman lan Gegalaran Kepemangkuan”, Denpasar.
Pulasari,
Jro Mangku, “Cakepan Alit Puja Weda Mantra”, Paramita Surabaya, 2009.
Pulasari,
Jro Mangku, “Nganteb Piodalan Alit”, Paramita Surabaya, 2009
Pulasari,
Jro Mangku, “Puja Pali-pali Pangastawa Manusa Yadnya lan Serati-Agem-ageman Jro
mangku Sonteng”, Paramita Surabaya, 2009.
Pemerintah
Daerah Tkt.I Bali, “ Indik Kepemangkuan”, Denpasar 2000.
Ringga
Natha, Jro Gde,”Agem-ageman Kepemangkuan”, Paramita Surabaya, 2003.
Riyasa,
Gde Nyoman Ardhana,” Catur Yadnya”, Paramita Surabaya, 2005.
Sudarsana,
I.B. Putu, “ Acara Agama”, Yayasan Dharma Acarya, Denpasar,2003.
Sudarsana,
I.B. Putu, “ Sila Kramaning Pemangku”, Dharma Acarya, Denpasar,2003.
Sujana,
I Made dan Nyoman Susila,”Manggala Upacara”, Paramita Surabaya, 2007.
Swarsi,S,”
Upacara Piodalan Alit di Sanggah/Merajan”, Paramita Surabaya, 2003.
Swastika,
Ketut Pasek,” Bhuta Yadnya”, Pustaka Bali Post, 2008.
Swastika,
Ketut Pasek,” Tuntunan Pangastawa”, Pustaka Bali Post, 2008.
Swastika,
Ketut Pasek,” Wiku
Sasana dan Dasar-dasar Pokok Ajaran Agama Hindhu”, Paramitha Surabaya,
2009.
Swastika,
Ketut Pasek,” Parikramaning Pemangku”, Kayumas Agung, 2007.
Watra,
I Wayan, “ Mantra dan Belajar Aneka Mantra Kumpulan Berjenis-jenis Mantra”,
Penerbit Paramita Surabaya, 2006
Yendra,
I Wayan (Mk. Alit Pekandelan),” Caru Eka Sata”, Paramita Surabaya, 2006.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar